Sivas’ın Şaheseri Divriği Ulu Cami

Diriği ilçesinde bulunan Divriği Ulu Cami 1228-1229 yıllarında Mengücekli beyi Ahmet Şah tarafından Daruşşifa olarak yapılmış. Aynı tarihte Ahmet Şah’ın eşi ve Erzincan beyi olan Fahreddin Behramşah’ın kızı Turan Melek tarafından Ahlatlı Muğis oğlu Hürrem Şah adında bir mimara yaptırılmıştır.

Darüşşifa bölümü caminin güney bölümündeki duvara bitişik olarak yapılmış. Orta bölümü ise ışıklık kubbeyle beraber örtülmüştür. Girişle beraber dört eyvandan meydana gelmiştir. Türbe, darüşşifanın kuzeydoğu köşesindedir. Cami görkemli yapısı ve büyüleyici oyma, taş işçiliğiyle dünyada bir ilk olup UNESCO Dünya Miras listesindedir.

Caminin harimi mihraba dik beş sahından oluşmuştur. Orta sahın geniştir. Mihrabın önü kubbesi dıştan kümbete benzeyen piramitle örtülüdür. Orta sahında ışıklık vardır. Işıklığın kubbesine geçişinde ise yelpaze biçiminde Türk üçgenleri kullanılmıştır. Sahınlar birbirinden farklı olmak üzere yıldız tonozlarla örtülmüştür. Avlusu Selçuklu mimarisine uygun bir şekilde yapılmıştır. Camideki iki başlı kartal motifi etkiliyeci ve barok sitilini yansıtmaktadır. Batı bölümündeki portalda ise Alaaddin Keykubad’ın arması ve çift başkı kartal ve Ahmet Şahın arması olan doğan motifi vardır.

Caminin en dikkat çekici olanı ve bilim adamlarını şaşırtan özelliği ise giriş kapısına ikindi güneşinin düştüğü sırada gölgede oluşan insan siluetidir. Kapının yanında ayakta duran yandan bir erkek silueti öğlen güneş düştüğü esnada gölgesi yansır. Siluetin önünde diktörtgene benzeyen bir gölge yansımaktadır.
Ulu Cami, Anadolu’nun El-Hamrası’dır. Anadolu Selçukluları döneminde yapılan caminin minberi süslemesi ve biçimiyle dikkat çekicidir. Minberin yapımı 12 yıl sürmüştür. Yapmında tahta çivi kullanılmış bazı bölümlerinde ise demir çivi kullanılarak çivilerin baş bölümü gizlenmiştir.

Caminin üzerindeki işlemeler Anadolu Selçuklu ve İslami kültürünün motiflerini yansıtmaktadır. Simetrik gibi görünen motifler esasında asimetrik olarak tasarlanmıştır. Caminin dört kapısı vardır. Bir tanesi darüşşifada diğerleri ise cennet kapısı, taç kapısı ve batı kapısıdır. Cennet kapısındaki motifler cenneti simgeler. Altında ateş yanan süsleme ise Anadolu Selçukluları’nda bereket ve bolluğu temsil ederken camide cehennemi sembolize etmiştir. Taç Kapısı ise denge sütunları vardır. Kapı 1939 Erzincan depremi sırasında özelliğini kaybetmiştir.

Kadın ve erkek siluetlerinin ortaya çıktığı yer ise batı kapısıdır. Kapının yanında Mayıs ve Eylül aylarında ikindi namazı sonrası 45 dakika öncesinde insan silueti ortaya çıkar. Caminin bu özelliğini ise bir belgesel çekimi için buraya gelen Japonlar fark etmiş ve caminin bu mimari özelliğine hayran kalmışlardır.

Camiyi görmek için Sivas otobüslerine binerek merkezde inebilir buradan da Divriği araçlarına binerek buraya ulaşabilirsiniz. Havayoluyla gelirseniz eğer, Sivas Nuri Demirağ Havalimanı’nda inerek buradan Divriği’ne giden araçlara binebilirsiniz.