Mardin’in Ömerli ilçesi, il merkezine 28 kilometre uzaklıkta yer alan, küçük ve şirin bir yerleşim yeridir. Doğuda Midyat, batıda Yeşilli, güneyde Nusaybin ve Mardin il merkezi, kuzeyde ise Savur ilçesiyle komşu olan Ömerli’nin yüzölçümü 401 kilometrekare civarındadır. Coğrafi yapısı, birbirlerini izleyen ters tabakalar biçimindeki ilçede, derelerin çevresinde yüksekliği 800 ile bin 100 metre arasında değişen tepeler bulunmaktadır. Meşe ağaçlarının yer aldığı ilçede, bitki örtüsü kuzey bölgelerde daha azdır. Çok sayıda derenin bulunduğu Ömerli’de, vadilerdeki düz arazilerde sulu tarım yapılmaktadır. Karasal iklimin hüküm sürdüğü ilçede, yaz ayları sıcak, kış ayları ise soğuk ve kar yağışlı yaşanmaktadır.
Ömerli’nin eski adı olan Mazharte, Süryanice bir kelimedir. Bu kelime, üzüm sıkılan havuza verilen addır. Genellikle 1.5 metre uzunluğa ve 1 metre genişliğe sahip olan bu havuzlar, üzüm bağları içindeki kayaların oyulmasıyla yapılmıştır. Bölge genelinde çok sayıda bulunan bu havuzlar nedeniyle ilçeye Mazharte adı verilmiştir. İlçenin ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, gerçekleştirilen araştırmalar, Asurlular dönemine işaret etmektedir. Ömerli ilçe merkezi ile Beşikkaya köyünde dikkat çeken taş kemer ve kubbe mimarisi, ilk olarak Sümerler ve Asurluların uyguladığı stillerdir. Ömerli’nin de içinde Mezopotamya bölgesinde Asur devletinin kurulduğu düşünüldüğünde, ilçenin kuruluşu hakkında tahminler de yapılabilmektedir.
Bölgede yer alan Yaylatepe, İkipınar, Gölli, Maserati ve Beşikkaya harabeleri; Asur, Pers, Roma ve Bizans dönemlerine işaret etmektedir. Yavuz Sultan Selim’in 1517 yılında Mercidabık ve Ridaniye savaşlarından sonra, bölge Osmanlı İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. Cumhuriyetin ilk yıllarında Savur’a bağlı bir Bucak olan Ömerli, 1953 yılında ilçe statüsü kazanmıştır. Daha önce Metina köyünde olan ilçe merkezi, 1925 yılında Maserti’ye taşınmıştır.
Ömerli’ye nasıl gidilir?
Mardin’e 28 kilometre uzaklıkta bulunan Ömerli ilçesine ulaşım oldukça pratiktik. Mardin il merkezinden gün içinde karşılıklı düzenlenen minibüs seferleriyle ilçeye ulaşılabilmektedir. İl merkezindin özel araçla gitmeyi tercih edenler ise ilçeye yarım saatte ulaşabilmektedir. Batman’a 125, Diyarbakır’a 116 Şanlıurfa’ya ise 212 kilometre uzaklıkta bulunan Ömerli’ye, büyük kentlerden Mardin Havalimanı aracılığıyla ulaşım da mümkündür. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerden Mardin Havalimanı’na yapılacak uçuşun ardından, buraya 55 kilometre mesafede yer alan Ömerli ilçesine servis araçları, kiralık araç veya taksilerle ortalama bir saatte gidilebilmektedir.
Ömerli’de doğa sporları
Coğrafi yapısı doğa sporlarına uygun olan Ömerli’de, bu potansiyel yeterince değerlendirilememiştir. Bölgede yaşanan güvenlik sorunları ve turizm yatırımlarının yetersizliği nedeniyle başta doğa yürüyüşleri olmak üzere pek çok aktivitenin yapılabileceği yerlerde parkurlar oluşturulmamıştır. Çok sayıda derenin yer aldığı Ömerli’de; su sporları, tırmanış, trekking gibi aktivitelere uygun ortamlar yer almaktadır.
Ömerli’de gezilecek yerler
Mor Cercis (Gevergis) Kilisesi
Mardin’in Ömerli ilçesinde görülmesi gereken yapıların başında gelen Mor Cercis Kilisesi’nin ne zaman kurulduğu tespit edilememiştir. Büyük bir bahçesi olan kilisenin güneyde bulunan giriş kapısı, sivri kemer içinde basık kemerlidir. Kapıda yer alan bu dilimli kemer içindeki mermer panoda, sol alt köşesinde 1885 tarihi yazılı olan Süryanice bir kitabe mevcuttur. Üç nefi ve üç apsisi bulunan Mor Cercis Kilisesi, boyuna dikdörtgen planlı bir yapıya sahiptir. Çaprak tonoz örtülü olan kilisede, bu örtü orta kısımdaki dört sütun ile batı ve doğudaki kare ayaklara oturtulmuştur. Üst kısımda mahfil kısmı dikkat çekerken, doğu cephesinde bulunan bitkisel desenlerle süslenmiş taş işlemeli mihrap oldukça ilgi çekicidir. 2002 yılında restore edilen Mor Cercis Kilisesi, ilçede yaşayan Süryani bir ailenin korumasındadır.
Beşikkaya (Fafit) Harabeleri
Ömerli ilçe merkezine 17 kilometre mesafede yer alan Beşikkaya köyündeki harabeler, Milattan Sonra 589 yılından kalma yapılara ev sahipliği yapmaktadır. Söz konusu dönemde burada Süryani, Nasturi, Keldani ve Mahalmilerin yaşadığı tespit edilmiştir. Bu toplulukların 1609 yılında Patrik Sotfo döneminde Müslüman oldukları belirtilmektedir. Turabdin bölgesinde bulunan ve Bizans döneminden kalan harabeler içinde; kale, kaya mezarı, ev kalıntıları ve tapınak mevcuttur. Sasaniler ile Bizanslılar arasında yaşanan savaşlarda buraya çok sayıda gözetleme kulesi ile kale inşa edilmiştir. Harabelerin bulunduğu yer, Bizans ve Sasani arasındaki sınır olarak bilinmektedir. Burada yapılan arkeolojik kazılarda; Asur, Pers, Bizans, Arap ve Osmanlı dönemlerinden kalma sikkeler, mozaik tabanlı evler, kuyumculuk sanayisinde kullanılan beyaz toz, heykel ve heykelcikler, süs eşyaları, kilden yapılmış testi ve küpler gün yüzüne çıkarılmıştır. Çalışmalarda çok sayıda heykel bulunması, heykeltıraşlığa önem veren Sümerler ve Asurluların şehrin kurucuları olduğuna işaret etmektedir.
Ömerli’de nerede ne yenir?
Güneydoğu Anadolu ve Mardin mutfağının özelliklerini taşıyan Ömerli’de, ayrıca Süryani ve Arap mutfağının etkileri de görülmektedir. İlçede bol baharatlı yemekler oldukça meşhurdur. Ömerli’de yaygın olarak tüketilen lezzetler; kaburga dolması (kepreğeye), lahana sarması, iç pilavlı tavuk dolması, alinazik (ebuğannuç), içli köfte, şemburek, işkembe dolması (cavf), bumbar, ibsise, soğan dolması, kabak dolması, dehudiyet, hımmısiye, hıntıye, karnı yarık, bamya yemeği, sarmısaklı rendelenmiş turp salatası, maklube ve lebenniye olarak dikkat çekmektedir. Ayrıca ilçede; etli çiğköfte (bello bı lehme), etsiz köfte (bello nısara), yaprak sarması (epreğ), patates salatası, bulgur (bırğıl bı hıbleb), cırş, selik, şehriyeli bulgur (bırğıl), iç pilav, türlü (metfune), taze fasulye, tepsi tava (mardin güveci), çömlekte tava, pişirilmiş içli, köfte (kıteli mışviyin), mercimekli pilav (imceddere), kıteli ılmay, bırgıl bi selcem, taze pestil (harire), pekmez helvası (hıleve bı dıps), pekmezli kar (beksu seme), kızartılmış bestıl (harıre mıkliye), pekmezli yumurta, sütlaç (zerde), lokma tatlısı zıngıl, şekerli fıstıklı peynir, ekmeği (ığbeyz bı cıbne), zatarlı ekmek ve mevlüt çöreği de yaygın olarak tüketilmektedir.
Ömerli’de yer alan restoran ve lokantalarda bu lezzetleri tadabileceğiniz gibi bölge mutfağının seçkin lezzetlerini de bulabilirsiniz. İlçede yer alan restoranların en çok tercih edilenlerinden birisi Şark Lokantası’dır. 2001. Sokak üzerinde hizmet veren Şark Lokantası’nda Ömerli’nin yöresel lezzetlerini tadabilirsiniz. Ayrıca Hürriyet Caddesi üzerinde faaliyet gösteren Arsameia da ilçenin sevilen restoranlarından bir diğeridir. Aperatif bir şeyler atıştırmak ve yöresel tatlıları denemek için ise Hürriyet Caddesi’nde konuklarını ağırlayan Bulut Pastanesi ve yine aynı caddede hizmet veren Parlament Cafe’yi tercih edebilirsiniz.
Ömerli’de gece hayatı
Mardin’in küçük ilçeleri arasında yer alan Ömerli’de gece hayatından söz edemeyiz. Bölgenin muhafazakar yapısı ve turizmin yeterince gelişmemesi nedeniyle gece hayatının bulunmadığı ilçede, alkollü mekanlar yok denecek kadar azdır. İlçede bulunan birkaç tane pastane, kafeterya ve çay bahçesinde akşam saatlerinde içeceklerinizi yudumlayarak dinlenebilirsiniz. Daha hareketli bir gece hayatı yaşamak isteyenler ise gece halatının kısmen daha canlı olduğu Mardin il merkezini tercih edebilirler. Ömerli’ye yarım saat mesafede yer alan Mardin il merkezindeki bar, pub ve meyhanelerde geç saatlere kadar eğlenmek mümkündür.
0 Yorum